กรณีศึกษา : เมื่อ “สัญญาทางปกครอง” ไม่ใช่ “คำสั่งทางปกครอง”
บทวิเคราะห์ปัญหาการตรวจรับงานก่อสร้างเมื่อ “ไม่มีผู้ควบคุมงาน” ตั้งแต่ต้น
━━━━━━━━━━━━━━━
บทนำ
ในงานก่อสร้างของภาครัฐ ความครบถ้วนของเอกสารและการปฏิบัติตามเงื่อนไขสัญญา คือหัวใจของความโปร่งใสและความรับผิดชอบต่อสาธารณะ
แต่กรณีศึกษานี้สะท้อนปัญหาที่เกิดขึ้นจริงในหลายหน่วยงาน —
เมื่อ ผู้รับจ้างเริ่มก่อสร้างโดยไม่มีผู้ควบคุมงานวิศวกรตั้งแต่ต้น แล้วภายหลังจึงส่งเอกสารมาย้อนหลัง
คณะกรรมการตรวจรับพัสดุจึงมีมติ “เสียงส่วนใหญ่ไม่ตรวจรับ”
เพราะเห็นว่าเป็นการไม่ปฏิบัติตามสัญญา
อย่างไรก็ตาม ฝ่ายนิติกรของหน่วยงานกลับเสนอว่า
“แม้ผู้รับจ้างจะส่งเอกสารผู้ควบคุมงานช้า แต่เมื่อส่งภายหลังแล้ว ถือว่าสมบูรณ์ สามารถตรวจรับได้”
แนวคิดนี้กลายเป็นข้อถกเถียงสำคัญระหว่าง
“หลักสัญญาทางปกครอง” กับ “หลักคำสั่งทางปกครอง”
ซึ่งมีฐานะทางกฎหมายต่างกันโดยสิ้นเชิง
━━━━━━━━━━━━━━━
ข้อเท็จจริงในกรณีศึกษา
หน่วยงานของรัฐทำสัญญาจ้างก่อสร้างกับผู้รับจ้างเอกชน โดยในสัญญามาตรฐานกำหนดไว้ชัดว่า
“ผู้รับจ้างต้องจัดให้มีผู้ควบคุมงานวิศวกรผู้ได้รับใบอนุญาต และต้องส่งเอกสารหลักฐานก่อนเริ่มดำเนินงานก่อสร้าง”
แต่เมื่อถึงวันเริ่มงานจริง ผู้รับจ้างกลับเข้าพื้นที่และเริ่มงานโดยไม่มีผู้ควบคุมงาน
คณะกรรมการตรวจรับตรวจพบและมีมติ “ไม่ตรวจรับ” เนื่องจากถือว่าผู้รับจ้างผิดสัญญา
ภายหลังผู้รับจ้างนำเอกสารวิศวกรผู้ควบคุมงานมายื่นเพิ่มเติม
ฝ่ายนิติกรจึงเห็นว่า “เมื่อเอกสารมาครบแล้ว” ถือว่าการดำเนินการสมบูรณ์
และเสนอให้หัวหน้าหน่วยงานอนุมัติให้ตรวจรับได้
ผลคือเกิดความเห็นแตกต่างระหว่าง
คณะกรรมการตรวจรับพัสดุ (เสียงส่วนใหญ่: ไม่ตรวจรับ)
ฝ่ายนิติกรและผู้บริหาร (เห็นว่าสามารถตรวจรับได้)
━━━━━━━━━━━━━━━
ประเด็นทางกฎหมาย : เข้าใจให้ตรงกันก่อนตัดสิน
สัญญาทางปกครอง (Administrative Contract)
• เป็น “ข้อตกลง” ระหว่างรัฐกับเอกชน
• มีผลผูกพันทางสิทธิและหน้าที่ของทั้งสองฝ่าย
• ทุกเงื่อนไขในสัญญาเกิดจาก “ความยินยอมร่วมกัน” ไม่ใช่การสั่งการฝ่ายเดียว
(อ้างอิง พ.ร.บ.จัดตั้งศาลปกครองฯ ม.3)
คำสั่งทางปกครอง (Administrative Order)
• เป็นการใช้อำนาจของรัฐฝ่ายเดียว
• ใช้เปลี่ยนแปลงสิทธิหรือหน้าที่ของบุคคล เช่น การออกใบอนุญาต การพักใช้ หรือการเพิกถอนสิทธิ
(อ้างอิง พ.ร.บ.วิธีปฏิบัติราชการทางปกครองฯ ม.5)
ดังนั้น “การส่งเอกสารผู้ควบคุมงาน” ไม่ใช่คำสั่งของรัฐ
แต่เป็น “หน้าที่ตามสัญญา” ที่ผู้รับจ้างต้องทำก่อนเริ่มงานตามเงื่อนไขที่ยอมรับไว้เอง
━━━━━━━━━━━━━━━
การตีความผิดพลาด : สับสนระหว่างสัญญาและคำสั่ง
การที่นิติกรอ้างว่า “ส่งเอกสารภายหลังถือว่าสมบูรณ์”
คือการนำหลักของ คำสั่งทางปกครองที่บกพร่องแก้ไขได้ภายหลัง
มาปรับใช้กับ การผิดสัญญา ซึ่งเป็นคนละฐานทางกฎหมาย
การไม่ส่งเอกสารผู้ควบคุมงานตั้งแต่ต้น = “ผิดสัญญา”
ไม่ใช่ “คำสั่งบกพร่องที่แก้ไขได้”
เพราะในสัญญากำหนดให้ผู้ควบคุมงานต้องมีอยู่จริงตั้งแต่วันเริ่มงาน
ไม่ใช่เพียงเอกสารที่ส่งมาภายหลังเพื่อให้ครบรูป
━━━━━━━━━━━━━━━
ผลกระทบจากความเข้าใจผิด
ต่อสัญญา:
หากตีความว่าผู้รับจ้าง “ไม่ผิด” จะทำให้เงื่อนไขสัญญาขาดความศักดิ์สิทธิ์
รัฐไม่สามารถใช้สิทธิตามสัญญา เช่น การปรับ หรือการไม่ตรวจรับได้
ต่อความปลอดภัย:
การไม่มีผู้ควบคุมงานวิศวกรในช่วงต้นโครงการ
หมายถึงงานก่อสร้างดำเนินโดยไม่มีผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบคุณภาพ
ขัดต่อ พ.ร.บ.วิศวกร พ.ศ. 2542 ซึ่งกำหนดให้ทุกงานต้องมีผู้ควบคุมงาน
ต่อระบบบริหารราชการ:
หากหัวหน้าหน่วยงานใช้อำนาจอนุมัติให้ตรวจรับ ทั้งที่คณะกรรมการเสียงส่วนใหญ่ “ไม่เห็นชอบ”
อาจกระทบต่อความถูกต้องของกระบวนการตรวจรับและความรับผิดทางวินัยภายหลังได้
━━━━━━━━━━━━━━━
บทสรุป : ทางออกที่ยึดหลักกฎหมายและความถูกต้อง
การไม่ส่งเอกสารผู้ควบคุมงานตั้งแต่ต้น
= “การไม่ปฏิบัติตามสัญญา” ที่เป็นสาระสำคัญ
ไม่ใช่ “คำสั่งทางปกครองที่บกพร่องแก้ไขได้ภายหลัง”
ดังนั้น คณะกรรมการตรวจรับพัสดุที่มีมติ “ไม่ตรวจรับ”
ได้ใช้ดุลพินิจอย่างถูกต้องแล้วตามระเบียบกระทรวงการคลังฯ ข้อ 176 (6)
เพราะถือว่า “งานยังไม่เป็นไปตามแบบและเงื่อนไขสัญญา”
และหัวหน้าหน่วยงานของรัฐไม่มีอำนาจ สั่งให้ตรวจรับได้ ตามระเบียบข้อ 176 (7) เพราะไม่ใช่กรณี คณะกรรมการลงมติว่าตรวจรับแต่มีเสียงส่วนน้อยแย้งไว้ว่าไม่ตรวจรับ
หน่วยงานรัฐจึงควรยึดหลักกฎหมายให้มั่นคง
ไม่ใช้ดุลพินิจแทนที่เจตนารมณ์ของสัญญา
เพื่อรักษามาตรฐานงานก่อสร้างและความปลอดภัยของประชาชน
━━━━━━━━━━━━━━━
#กฎหมายปกครอง #งานจ้างก่อสร้าง #โยธาไทย
#ผู้ควบคุมงาน #สัญญาทางปกครอง #คำสั่งทางปกครอง #YotathaiTraining
~~~~~~~~~~
แชร์ได้ , save ไว้ศึกษาส่วนตัวได้ , ห้ามนำไปโพสซ้ำหรือใช้งานที่อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาต สงวนสิทธิ์ตามกฎหมาย
~~~~~~~~~~
สนใจอบรมกับ Yotathai
เลือกเรียนในหัวข้อที่ใช่สำหรับสายงานช่างและงานภาครัฐ
กฎหมายปกครอง + งานจ้างก่อสร้าง
https://training.yotathai.com/law-work
ราคากลาง + การใช้ AI ช่วยจัดทำราคากลาง
https://training.yotathai.com/con-ai
AI-Powered Engineer พลิกโฉมงานช่างราชการด้วยปัญญาประดิษฐ์
https://training.yotathai.com/ai-civil
ราคากลาง + สัญญาจ้างก่อสร้าง
https://training.yotathai.com/contract
การจัดจ้างก่อสร้าง + การบริหารสัญญา + การตรวจรับ
https://training.yotathai.com/govbuild
ราคากลางงานก่อสร้าง + ค่า K
https://training.yotathai.com/con-k
……….
อบรมออนไลน์
https://yotathai.link/online-training อบรมออนไลน์
……….
https://yotathai.link/lecturer เชิญวิทยากรบรรยาย
https://yotathai.link/office ติดต่อทีมงานโยธาไทย (Line@)
https://yotathai.link/training สมัครอบรมกับโธาไทย
https://yotathai.link/chat กลุ่มสนทนาใน Line(ฟรี)
https://yotathai.link/news รับข่าวสารผ่าน Line(ฟรี)
https://yotathai.link/club กลุ่มปรึกษาปัญหาใน FB(ฟรี)
https://yotathai.link/fb-gp กลุ่มปรึกษาปัญหาจัดจ้างก่อสร้าง ใน FB (ฟรี)
https://yotathai.link/shop ร้านค้าโยธาไทย
https://yotathai.link/premix ยางมะตอยโยธาพรีมิกซ์
https://yotathai.link/alum สารส้ม-คลอรีน
https://yotathai.link/program โปรแกรมคอมพิวเตอร์
https://yotathai.link/program-k โปรแกรมค่า k
https://yotathai.link/program-factorf โปรแกรม Factor F
https://yotathai.link/program-unitcost โปรแกรมคำนวณวัสดุมวลรวม
https://yotathai.link/program-sketchup โปรแกรม SketchUp
https://roadprice.yotathai.com โปรแกรม ROAD PRICE ประมาณราคางานทาง
https://yotathai.link/rebars เขียนเหล็กเสริมใน SketchUp
https://yotathai.link/k-cal รับคำนวณค่า K