เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการกำหนดราคากลางงานก่อสร้าง (ฉบับที่ 5) มีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 2 สิงหาคม 2565)

https://www.yotathai.com/passadu/rakaklang-1-8-65

⸻

ความสำคัญของคณะกรรมการกำหนดราคากลาง

คณะกรรมการกำหนดราคากลาง คือกลไกสำคัญที่ทำให้การจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐโปร่งใสและตรวจสอบได้
หน้าที่หลักของคณะกรรมการชุดนี้คือการคำนวณ “ราคากลางงานก่อสร้าง” ให้ถูกต้องตามหลักวิชาการ

เพื่อให้รัฐใช้งบประมาณได้อย่างมีประสิทธิภาพ  ไม่สูงเกินจริง และไม่ต่ำจนกระทบคุณภาพงาน

⸻

องค์ประกอบและการแต่งตั้งคณะกรรมการ

(อ้างอิงข้อ 16.1 ของประกาศฯ ฉบับที่ 5)

ผู้มีอำนาจแต่งตั้ง:
หัวหน้าหน่วยงานของรัฐที่จัดจ้างโครงการนั้น เป็นผู้แต่งตั้งคณะกรรมการกำหนดราคากลาง

จำนวนกรรมการ:
• ประธานกรรมการ 1 คน
• กรรมการอย่างน้อย 2 คน

ผู้ที่สามารถแต่งตั้งได้:
แต่งตั้งจากบุคลากรของรัฐ ได้แก่
ข้าราชการ  ลูกจ้างประจำ  พนักงานราชการ  พนักงานมหาวิทยาลัย
พนักงานของรัฐ หรือพนักงานของหน่วยงานของรัฐที่เรียกชื่ออย่างอื่น

หลักการแต่งตั้ง:
ต้องคำนึงถึง “ลักษณะงาน หน้าที่ และความรับผิดชอบ” ของผู้ได้รับแต่งตั้งเป็นสำคัญ
และ ควรมีผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับการประมาณราคา  ร่วมเป็นกรรมการด้วย

กรณีแต่งตั้งบุคคลภายนอก:
หากจำเป็น หรือเพื่อประโยชน์ของทางราชการ
สามารถแต่งตั้ง บุคคลภายนอกที่ไม่มีส่วนได้เสียกับงานก่อสร้างนั้น
ร่วมเป็นกรรมการได้  ตามวรรคสอง

หลักการประชุม:
ให้ถือปฏิบัติเช่นเดียวกับการประชุมคณะกรรมการซื้อหรือจ้าง
ตามระเบียบกระทรวงการคลังฯ พ.ศ. 2560 (ข้อ 27)

เพิ่มเติม:
ค่าตอบแทนของคณะกรรมการให้เป็นไปตามที่กระทรวงการคลังกำหนด

⸻

ความแตกต่าง “ก่อน” และ “หลัง” ประกาศฉบับที่ 5

แนวทางเดิมก่อนปี 2565 (ตามประกาศฉบับที่ 1 พ.ศ. 2560)
ในอดีตสมัยที่ใช้แนวทางตามมติคณะรัฐมนตรีและประกาศชุดแรกของปี 2560
ได้กำหนดคุณสมบัติของคณะกรรมการกำหนดราคากลางไว้ว่า

“ประธานกรรมการ” ต้องเป็น ข้าราชการหรือเทียบเท่าข้าราชการ
ส่วน “กรรมการอีกอย่างน้อยสองคน” นั้น ระบุเพียงว่า
“ควรแต่งตั้งจากข้าราชการหรือเทียบเท่า” ไม่ได้เป็นข้อบังคับ
และควรมีผู้ที่มีความรู้ด้านการประมาณราคาเข้าร่วมด้วย

กล่าวคือ เดิม บังคับเฉพาะประธานเท่านั้น
ส่วนกรรมการคนอื่น ๆ เป็นเพียง “ข้อแนะนำ” ให้ควรเป็นข้าราชการหรือเทียบเท่า

⸻

แนวใหม่ตามประกาศฉบับที่ 5 (พ.ศ. 2565)
ประกาศฉบับนี้ได้ปรับถ้อยคำให้ “ชัดเจนและเป็นมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ”
โดยกำหนดว่า

“กรรมการทุกคนต้องแต่งตั้งจากบุคลากรของรัฐ”
ได้แก่ ข้าราชการ ลูกจ้างประจำ พนักงานราชการ พนักงานมหาวิทยาลัย
พนักงานของรัฐ หรือพนักงานของหน่วยงานของรัฐที่เรียกชื่ออย่างอื่น ตามวรรคหนึ่ง

เว้นแต่กรณีจำเป็น จึงจะแต่งตั้งบุคคลภายนอกที่ไม่มีส่วนได้เสียเข้าร่วมได้ ตามวรรคสอง

นี่คือ จุดเปลี่ยนสำคัญของฉบับที่ 5
ที่ทำให้สถานะของ “กรรมการ” จากเดิมที่เป็นเพียงข้อแนะนำ →
กลายเป็น “ข้อบังคับ” ให้ต้องเป็นบุคลากรของรัฐทุกตำแหน่ง

ซึ่งปัจจุบันยังมีหลายหน่วยงานเข้าใจผิด
คิดว่ายังใช้แนวเดิมที่ “กรรมการไม่จำเป็นต้องเป็นข้าราชการ”
ทั้งที่ปัจจุบันได้เปลี่ยนแปลงไปแล้วตั้งแต่วันที่ 2 สิงหาคม 2565

⸻

อำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบหลัก

(ข้อ 16.2 ของประกาศฯ ฉบับที่ 5)

คณะกรรมการกำหนดราคากลางมีหน้าที่สำคัญดังนี้

คำนวณราคากลางงานก่อสร้าง
ให้ถูกต้องตามหลักเกณฑ์และแนวทางที่กำหนดในประกาศฯ

นำเสนอผลการคำนวณราคากลาง
ต่อหัวหน้าหน่วยงานของรัฐ ผ่านหัวหน้าเจ้าหน้าที่ เพื่อพิจารณาให้ความเห็นชอบ

ช่วงเวลาการเห็นชอบ:
ต้องได้รับความเห็นชอบ ก่อน การจัดทำรายงานขอซื้อหรือขอจ้าง
และก่อนประกาศสอบราคา หรือประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์

⸻

กลไกการควบคุมและการรายงานความแตกต่างของราคา

เพื่อให้กระบวนการจัดซื้อจัดจ้างมีความโปร่งใสและตรวจสอบได้

เกณฑ์การรายงาน:
หากราคาที่เห็นสมควรจ้าง แตกต่างจากราคากลางที่คณะกรรมการคำนวณไว้
ตั้งแต่ ร้อยละ 15 ขึ้นไป (ใช้ราคากลางเป็นฐาน)

การดำเนินการ:
คณะกรรมการหรือผู้เกี่ยวข้องต้อง แจ้งรายละเอียดการคำนวณราคากลางนั้น
ต่อสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) โดยเร็ว

ข้อสำคัญ:
การแจ้งต่อ สตง. เป็นเพียงการรายงานเพื่อความโปร่งใส
ไม่มีผลผูกพันต่อการพิจารณาของผู้มีอำนาจว่าจะรับหรือไม่รับราคานั้น

⸻

การทบทวนราคากลางให้เป็นปัจจุบัน

เพื่อป้องกันราคากลางล้าสมัยก่อนประกาศจัดซื้อจัดจ้าง

หากหัวหน้าหน่วยงานของรัฐให้ความเห็นชอบราคากลางแล้ว
แต่ยังไม่ประกาศเผยแพร่ภายใน 30 วัน
ต้องมอบหมายให้ “คณะกรรมการชุดเดิม”
ทบทวนราคากลางใหม่ให้เป็นปัจจุบัน
และเสนอความเห็นชอบใหม่ก่อนประกาศเผยแพร่

⸻

สรุปภาพรวม

คณะกรรมการกำหนดราคากลางงานก่อสร้าง คือ “ด่านแรกของความโปร่งใส”
ในกระบวนการใช้งบประมาณภาครัฐ
ตั้งแต่การคำนวณราคากลาง การเสนอความเห็นชอบ
ไปจนถึงการรายงานความแตกต่างของราคา
ทุกขั้นตอนต้องอิงตามหลักเกณฑ์ใน ประกาศฉบับที่ 5 (พ.ศ. 2565)

ของเดิม → บังคับเฉพาะประธานต้องเป็นข้าราชการ
ของใหม่ → กรรมการทุกคนต้องเป็นบุคลากรของรัฐ
เปิดช่องแต่งตั้งบุคคลภายนอกได้เฉพาะกรณีจำเป็นและต้อง “ไม่มีส่วนได้เสีย”

เพื่อให้การจัดซื้อจัดจ้างของรัฐ เป็นธรรม ตรวจสอบได้ และเกิดประโยชน์สูงสุดต่อประเทศชาติ

⸻

อ้างอิง:
• ประกาศคณะกรรมการราคากลางฯ ฉบับที่ 5 พ.ศ. 2565 (บังคับใช้ตั้งแต่ 2 สิงหาคม 2565)
https://www.yotathai.com/passadu/rakaklang-1-8-65

• ประกาศคณะกรรมการราคากลางฯ พ.ศ. 2560 (ฉบับที่ 1)
https://www.yotathai.com/passadu/rakaklang-october-60

• พระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 มาตรา 34 และ 35
https://www.yotathai.com/yotanews/law-passadu-2560

~~~~~~~~~~
แชร์ได้ , save ไว้ศึกษาส่วนตัวได้ , ห้ามนำไปโพสซ้ำหรือใช้งานที่อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาต สงวนสิทธิ์ตามกฎหมาย
~~~~~~~~~~

สนใจอบรมกับ Yotathai

เลือกเรียนในหัวข้อที่ใช่สำหรับสายงานช่างและงานภาครัฐ

กฎหมายปกครอง + งานจ้างก่อสร้าง
https://training.yotathai.com/law-work

ราคากลาง + การใช้ AI ช่วยจัดทำราคากลาง
https://training.yotathai.com/con-ai

AI-Powered Engineer พลิกโฉมงานช่างราชการด้วยปัญญาประดิษฐ์
https://training.yotathai.com/ai-civil

AI สำหรับสายงานพัสดุ (AI-BOQ)
https://training.yotathai.com/ai-boq

ราคากลาง + สัญญาจ้างก่อสร้าง
https://training.yotathai.com/contract

การจัดจ้างก่อสร้าง + การบริหารสัญญา + การตรวจรับ
https://training.yotathai.com/govbuild

ราคากลางงานก่อสร้าง + ค่า K
https://training.yotathai.com/con-k

……….
อบรมออนไลน์
https://yotathai.link/online-training อบรมออนไลน์
……….
https://yotathai.link/lecturer เชิญวิทยากรบรรยาย
https://yotathai.link/office ติดต่อทีมงานโยธาไทย (Line@)
https://yotathai.link/training สมัครอบรมกับโธาไทย
https://yotathai.link/chat กลุ่มสนทนาใน Line(ฟรี)
https://yotathai.link/news รับข่าวสารผ่าน Line(ฟรี)
https://yotathai.link/club กลุ่มปรึกษาปัญหาใน FB(ฟรี)
https://yotathai.link/fb-gp กลุ่มปรึกษาปัญหาจัดจ้างก่อสร้าง ใน FB (ฟรี)
https://yotathai.link/shop ร้านค้าโยธาไทย
https://yotathai.link/premix ยางมะตอยโยธาพรีมิกซ์
https://yotathai.link/alum สารส้ม-คลอรีน
https://yotathai.link/program โปรแกรมคอมพิวเตอร์
https://yotathai.link/program-k โปรแกรมค่า k
https://yotathai.link/program-factorf โปรแกรม Factor F
https://yotathai.link/program-unitcost โปรแกรมคำนวณวัสดุมวลรวม
https://yotathai.link/program-sketchup โปรแกรม SketchUp
https://roadprice.yotathai.com โปรแกรม ROAD PRICE ประมาณราคางานทาง
https://yotathai.link/rebars เขียนเหล็กเสริมใน SketchUp
https://yotathai.link/k-cal รับคำนวณค่า K